Actieradius
Dit onderwerp is heel belangrijk voor de forens: is mijn accu wel “groot” genoeg, welke fiets moet ik kopen, moet ik op mijn werk bijladen of niet?
Veel displays noemen dit de "range" die is aangeduid in Kilometers.
We zoeken nog uit wat het gemiddelde verbruik per kilometer ongeveer is. Dus hoeveel Watt/Uur (Wh) per Km. Reken voorlopig maar met 15 Wh/Km.
Wij hebben voor alle 143 speedpedelec uitvoeringen in 2020 de gemiddelde standaard én maximale accugrootte berekend op resp. 671 en 880 Wh.
Dat betekend dus een gemiddelde actieradius van resp. 44 en 58 Km.
Welke factoren bepalen nu de actieradius?
Boven: de 4 factoren die de actieradius beïnvloeden.
Accu
- De grootte van de accu. Kijk eens bij de R&M Delite of Supercharger waar gewoon 2 accu’s in geplaatst kunnen worden. Tsja, je moet wat als Bosch geen grote accu’s wil produceren…. Je kunt ook een extra accu meenemen. Er zijn trouwens speciale rugzakken voor accuvervoer op de markt maar die raden we af: zwaar en instabiel. Een tweede losse accu kan binnen een halve minuut verwisseld worden. Klever verkocht bij zijn modellen in 2017 en 2018 een nette Ortlieb zijtas met schuimvulling voor veilig transport van een extra accu.
- De restcapaciteit van de accu. Door normaal gebruik neemt de capaciteit van de accu geleidelijk af. Dus 500 Wh kan na 3 jaar zijn geslonken tot 400Wh. Meer kun je dan ook niet “laden”.
- Of je al gereden hebt met de accu sinds de laatste keer dan je hem hebt opgeladen. Dan heb je dus minder power in de accu. De laadtoestand is deels ontladen. Ook als de fiets lange tijd stilgestaan heeft neemt de laadtoestand langzaam af.
- De buitentemperatuur. Vrieskoude buitentemperatuur kost je mogelijk 20% actieradius waardoor er een markt is voor isolerende neopreen accuhoezen. Of die effectief zijn is trouwens nog niet bewezen. Ook zorgt vrieskou voor dikkere smeermiddelen en dus meer wrijvingsverlies en de meeste mensen presteren dan ook minder.
- De mate van elektrische ondersteuning die je kiest: je turbostand verbruikt meer dan de ecostand. In eco is je actieradius minstens 3 keer groter.
Weerstanden
- De rolweerstand (zijn je banden op de juiste spanning hetgeen per bandenmaat kan verschillen).
- De luchtweerstand (hoe meer tegenwind hoe erger) veroorzaakt door het profiel van jezelf, je fiets en je tassen. Denk ook aan losse kleding.
- Het gewicht van fiets, berijder en bepakking: hoe meer gewicht des te meer kracht is er nodig om die in beweging te brengen.
- De wrijvingsweerstand binnen de trappers, de motor, de ketting of riem, de versnellingsnaaf of tandwielset en tenslotte eventuele aandrukwieltjes van een riem of geleidewieltjes van de derailleur.
Zo is in 2019 uitgezocht dat er al 4 tot 5 watt verschil zit in er het soort smeermiddel voor een fietsketting. En als die fietsketting dan ook nog vervuild is heb je nog meer wrijvingsverlies.
Geest en lichaam
- Je rijgedrag: net als in de auto kost veelvuldig optrekken bakken energie. Bij het afremmen via je remsysteem verlies je ook energie wat zich uit in de hitte van remblokken en remschijven. Heb je een achterwielmotor dan kun je energieverlies voorkomen door gebruik te maken van de remregeneratie. Bij de middenmotor kan dit helaas niet.
Ook het tijdig laten “uitbollen” van de fiets, dus tijdig “gas los” en al freewheelend doorrollen, verminderd energieverlies. - Als je vertrekt uit stilstand is het ook verstandig dat in de juiste versnelling te doen (groot achtertandwiel als je een derailleur hebt). Dus altijd terugschakelen bij stilstand. De versnellingssystemen Rohloff E-14 en Enviolo Automatic doen dat automatisch, wel zo zuinig.
- Je eigen trapkracht of conditie: hoe groter die is des te lager kun je de ondersteuning van de motor zetten. Hierbij speelt een rol of je goed op je fiets zit, is dat niet het geval kun je ook niet de maximale kracht geven.
- Lichamelijke klachten als zadelpijn, pijn in handen, polsen, schouders of nek kunnen bepalen hoelang je aan één stuk kunt fietsen. Ook hier kan bike-fitting klachten voorkomen. Men kijkt dan naar de zadelhoogte, afstand tussen stuur en zadel, enz. Koop je een fiets bij een goede dealer dan zal die daar op letten. Hij kan immers beter klachten bij een klant voorkomen. De meeste gebruiken hiervoor een body-scan. Er zijn ook specialisten die bike-fitting tot hun vak gemaakt hebben.
Verkeer
- In stedelijk gebied zal je kruissnelheid waarschijnlijk lager zijn dan in het landelijk gebied. Veel kruisingen verlagen de gemiddelde snelheid en drukken de actieradius door het weer moeten optrekken.
- Veel hangt af van de infrastructuur: de aanwezigheid van bijv. snelfietspaden of brom/fietspaden en de hoeveelheid kruisingen.Maar ook de verkeerswetgeving met zijn snelheidsbeperkingen.
- Ook de hoeveelheid en de aard van de andere verkeersdeelnemers is van invloed waarbij ook het tijdstip waarop je fietst een rol speelt: in de spits of in de rustige uren. Hoe drukker (nabij scholen) des te meer stop and go.
Als forens neem je waarschijnlijk geen tijd voor al deze factoren, dan is het motto vaak “snel naar het werk en weer snel naar huis”. De oplossing kan soms gewoon geld zijn: je kiest een fiets met een "dikkere" accu. Veel fietsen hebben inmiddels de mogelijkheid een extra accu te plaatsen (bijv. de Bosch DualBattery tot maximaal 1.250 Wh).
Gelukkig kun je de actieradius ook vergroten! Méér km’s kun je afleggen als je fiets remregeneratie heeft maar dat kan alleen via achterwielmotoren: bij “gas los” of bij remmen kun je de kinetische of bewegingsenergie van je fiets, via je motor, omzetten in stroom voor je accu. Dus een omgekeerd proces waarmee je fiets vertraagt. Maar de opbrengst hiervan is gering tenzij je veel bergaf rijdt of bij iedere vertraging gebruik maakt van remregeneratie i.p.v. je remblokken. Dat spaart ook nog remblokjes uit!
Voor Bosch middenmotoren denk je gebruik te kunnen maken van de Bosch eBike actieradius calculator waarbij je als motor de Performance Line Speed kiest. Dit rekenmodel is echter niet volledig, zie foto.
Boven: disclaimer voor speedpedelecs op de website van Bosch voor de actieradiuscalculator.